در دل هر خودرویی، سیستم روانکاری نقش حیاتی در حفظ سلامت موتور ایفا میکند و یکی از مهمترین اجزای این سیستم، فیلتر روغن است. اگرچه فیلتر روغن قطعهای ساده و نسبتاً ارزان به نظر میرسد، اما در واقع نگهبان سلامت موتور شماست. این قطعه کوچک با حذف ذرات ریز، آلودگیها و برادههای فلزی از روغن موتور، از آسیب به قطعات حساس موتور جلوگیری میکند و به عملکرد بهتر و طول عمر بیشتر خودرو کمک میکند. اما آیا میدانید علائم خرابی فیلتر روغن چیست؟ یا چه زمانی باید آن را تعویض کنید؟ در این مقاله از تبریز اتوسرویس، به زبان ساده و دقیق، هر آنچه باید درباره فیلتر روغن خودرو بدانید را بررسی میکنیم.
۱. فیلتر روغن چیست و چه وظایفی دارد؟
فیلتر روغن قطعهای استوانهای شکل است که داخل آن معمولاً از جنس کاغذ مخصوص، الیاف یا ترکیب سلولزی ساخته شده و در مسیر عبور روغن موتور قرار میگیرد. وظیفه اصلی آن، جدا کردن ناخالصیها و ذرات معلق از روغن موتور است تا روغن تمیز و روان به قطعات حساس موتور برسد.
مهمترین وظایف فیلتر روغن عبارتند از:
- جلوگیری از ورود ذرات فلزی، گردوغبار، دوده و سایر ناخالصیها به سیستم روانکاری
- کاهش سایش بین قطعات و در نتیجه افزایش عمر مفید موتور
- حفظ کیفیت روغن موتور برای مدت زمان طولانیتر
- کمک به خنککاری موتور از طریق گردش بهتر روغن
فیلترهای بیکیفیت یا مستهلک نه تنها این وظایف را بهدرستی انجام نمیدهند، بلکه خود میتوانند منشأ خرابیهایی مثل گرفتگی مسیر روغن، افزایش فشار داخلی و حتی خرابی پمپ روغن شوند.
۲. انواع فیلتر روغن و تفاوتهای آنها
فیلترهای روغن از نظر ساختار و عملکرد به چند دسته تقسیم میشوند. آشنایی با انواع آنها کمک میکند تا در هنگام خرید، انتخاب دقیقتری داشته باشید:
-
فیلترهای کاغذی (ساده):
رایجترین نوع فیلتر روغن، ارزانقیمت و مناسب برای خودروهای شهری و کممصرف.
-
فیلترهای ترکیبی (سلولزی – مصنوعی):
ترکیبی از الیاف طبیعی و مصنوعی که قدرت جذب بالاتری دارند و عمر مفید آنها بیشتر است.
-
فیلترهای فلزی یا کارتریجی با بدنه فلزی قابل باز شدن:
معمولاً در خودروهای سنگین و صنعتی استفاده میشوند و قابلیت تعویض فیلتر داخلی را دارند.
-
فیلترهای با سوپاپ بایپس یا ضد بازگشت:
برای جلوگیری از برگشت روغن در زمان خاموش بودن موتور یا در شرایط اضطراری تعبیه شدهاند. وجود این سوپاپها در موتورهای TU5 و EF7 اهمیت زیادی دارد.
در ادامه به علائم خرابی فیلتر روغن، زمان مناسب برای تعویض، مقایسه برندها و راهنمای خرید فیلتر مناسب خواهیم پرداخت.
۳. علائم خرابی فیلتر روغن
یکی از مهمترین دلایل کاهش راندمان موتور و حتی آسیب جدی به آن، خرابی یا گرفتگی فیلتر روغن است. اگر خودرو شما علائم زیر را دارد، بهتر است بررسی فیلتر روغن را در اولویت قرار دهید:
- روشن شدن چراغ چک یا چراغ روغن: کاهش فشار روغن ناشی از گرفتگی فیلتر میتواند باعث روشن شدن این چراغها شود.
- صدای غیرعادی موتور: صداهایی شبیه به ضربه یا کوبش ممکن است بهدلیل روانکاری ناقص موتور بهوجود آید.
- نشتی روغن از محل فیلتر: در اثر خرابی اورینگ یا خود فیلتر، ممکن است نشتی روغن مشاهده شود.
- بوی سوختگی یا حرارت زیاد موتور: گردش نامناسب روغن به علت انسداد فیلتر میتواند منجر به افزایش دمای موتور شود.
- شتابگیری ضعیف یا لرزش خودرو: فیلتر روغن نامناسب میتواند به مرور زمان باعث افت عملکرد کلی موتور شود.
۴. زمان مناسب برای تعویض فیلتر روغن
بسیاری از رانندگان تصور میکنند که فیلتر روغن را میتوان هر چندبار یکبار تعویض کرد؛ اما این تصور اشتباه است. زمان تعویض به نوع روغن مصرفی، شرایط رانندگی، کیفیت فیلتر و توصیه کارخانه سازنده بستگی دارد.
راهنمای کلی زمان تعویض:
- در هر بار تعویض روغن، تعویض فیلتر نیز الزامی است.
- در صورت استفاده از روغنهای نیمهسنتتیک یا معدنی، هر ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ کیلومتر یکبار
- در صورت استفاده از روغن تمامسنتتیک، هر ۷۰۰۰ تا ۱۰،۰۰۰ کیلومتر یکبار
- اگر در ترافیک سنگین، مناطق گردوغبار یا با استارتهای مکرر رانندگی میکنید، زودتر از بازه توصیهشده تعویض انجام دهید.
- در خودروهایی مانند کوییک، سمند EF7، تیبا، رانا و… که دارای سیستم حساس روانکاری هستند، به زمانبندی دقیق توجه کنید.
تعویض یک در میان فیلتر روغن که برخی افراد انجام میدهند، میتواند منجر به عبور ذرات آلوده به موتور شود و عمر روغن جدید را کاهش دهد.
۵. نحوه تعویض فیلتر روغن: راهنمای گامبهگام
درصورتیکه با کارهای فنی آشنایی دارید، میتوانید فیلتر روغن خودرو را در منزل تعویض کنید. برای این کار، به ترتیب زیر عمل کنید:
ابزارهای مورد نیاز:
- آچار مخصوص فیلتر روغن یا آچار تسمهای
- ظرف تخلیه روغن
- دستکش و دستمال تمیز
- فیلتر روغن جدید و اورجینال مناسب مدل خودرو
مراحل تعویض:
- موتور را برای چند دقیقه روشن کنید تا روغن گرم و روان شود.
- خودرو را خاموش کرده و زیر آن ظرف تخلیه قرار دهید.
- پیچ تخلیه روغن را باز کرده و روغن را کاملاً خالی کنید.
- با آچار مخصوص، فیلتر روغن قدیمی را باز کنید.
- دهانه فیلتر جدید را با کمی روغن آغشته کرده و جایگزین کنید.
- پیچ تخلیه را بسته و روغن جدید را به موتور اضافه کنید.
- موتور را روشن کرده و از عدم نشتی و خاموش شدن چراغ روغن اطمینان حاصل کنید.
در برخی خودروها مانند پراید، فیلتر بهگونهای قرار دارد که تعویض بدون آچار نیز ممکن است. در عین حال، رعایت ایمنی و تمیزکاری در زمان نصب اهمیت زیادی دارد.
۶. ویژگیهای فیلتر روغن با کیفیت؛ چطور یک فیلتر خوب را تشخیص دهیم؟
انتخاب یک فیلتر روغن با کیفیت، نقش مهمی در کارکرد روان موتور و جلوگیری از هزینههای سنگین تعمیراتی دارد. فیلترهای غیراستاندارد یا تقلبی، ممکن است در ظاهر مشابه باشند اما کارایی بسیار ضعیفی داشته باشند.
ویژگیهای یک فیلتر روغن خوب:
- دارای استاندارد ISO/TS 16949 یا معادل بینالمللی معتبر
- وزن مناسب و یکنواختی بدنه فلزی
- جنس مرغوب کاغذ فیلتر و تعداد لایههای کافی
- وجود سوپاپ اطمینان و ضد بازگشت مخصوصاً در موتورهای TU5
- چسبندگی مناسب اورینگ و آببندی کامل
- شماره فنی مشخص و حک برند اصلی روی بدنه یا جعبه
برندهای مطرح در بازار ایران شامل مان فیلتر (MANN Filter)، فیلتر البرز، فیلتر کلیک، یونیک، فیلتر روغن اصلی ام جی (MG Genuine Oil Filter) و فیلتر روغن جنیون پارت اصل (Genuine Parts Original Oil Filter) هستند مثلاً:
- فیلتر روغن مان فیلتر بهدلیل کیفیت ساخت بالا و تکنولوژی آلمانی، یکی از بهترین گزینهها برای خودروهای خارجی و نیمهسنگین است.
- فیلتر روغن یونیک پراید یا فیلتر البرز پژو نیز برای خودروهای داخلی پیشنهاد میشود.
- فیلتر روغن MG بهدلیل کیفیت ساخت بالا و هماهنگی دقیق با استانداردهای کارخانه، یکی از گزینههای مطمئن برای خودروهای وارداتی و داخلی به شمار میآید.
- فیلتر روغن جنیون پارت (Genuine Parts) نیز بهعنوان قطعه اورجینال و باکیفیت، مخصوص خودروهای مختلف عرضه میشود و در بازار ایران محبوبیت زیادی دارد.
۷. تأثیر فیلتر روغن بر عملکرد خودرو
شاید تصور شود فیلتر روغن فقط برای تمیز نگهداشتن روغن کاربرد دارد، اما این قطعه میتواند بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد کلی خودرو تأثیر بگذارد:
- افزایش شتاب خودرو: روغن تمیزتر باعث روانتر کار کردن موتور میشود که میتواند شتابگیری را بهبود دهد.
- کاهش مصرف سوخت: با کاهش اصطکاک داخلی، موتور انرژی کمتری مصرف میکند.
- کاهش دمای موتور: جریان مناسب روغن از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری میکند.
- کاهش صدا و لرزش: موتور نرمتر و بیصداتر کار میکند.
- افزایش عمر قطعات داخلی موتور مانند میللنگ، سوپاپها و پیستونها
در مقابل، فیلتر روغن خراب یا نامرغوب ممکن است باعث افزایش مصرف سوخت، افت شتاب، صداهای غیرعادی، نشتی روغن و در موارد حاد ترکیدن یا مچاله شدن فیلتر شود؛ خصوصاً در خودروهایی با موتور TU5 یا EF7 که فشار روغن بالا دارند.
جمعبندی نهایی
فیلتر روغن خودرو شاید در نگاه اول قطعهای ساده به نظر برسد، اما نقش آن در حفظ عملکرد مطلوب موتور و کاهش هزینههای تعمیراتی غیرقابل انکار است. تعویض بهموقع فیلتر، انتخاب برند معتبر و رعایت توصیههای فنی، میتواند از آسیبهای جدی به خودرو جلوگیری کرده و مصرف سوخت را کاهش دهد.
در فروشگاه اینترنتی تبریز اتوسرویس، مجموعهای از بهترین برندهای فیلتر روغن اورجینال برای انواع خودروهای ایرانی و خارجی با تضمین اصالت و مشاوره فنی ارائه شده است. اگر بهدنبال خرید فیلتر مناسب یا مشاوره درباره زمان تعویض آن هستید، تیم فنی ما آماده پاسخگویی به شماست.